Hướng đi đúng trong tái cơ cấu ngành trồng trọt

Trong giai đoạn 2023 - 2025, tỉnh Sơn La xác định rõ định hướng: Đưa giá trị sản xuất cà phê chiếm từ 6-8% tổng giá trị ngành trồng trọt. Song song với đó, tỉnh đề ra mục tiêu tái canh 8.000 ha cà phê, phát triển 3.900 ha cà phê đặc sản và phấn đấu xuất khẩu 25.000 tấn cà phê nhân mỗi năm.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, UBND tỉnh chỉ đạo ngành Nông nghiệp phối hợp chặt chẽ với các huyện, thành phố đẩy mạnh tập huấn, chuyển giao kỹ thuật cho nông dân; đồng thời hướng dẫn tái canh diện tích cà phê già cỗi bằng các giống có năng suất, chất lượng cao như THA1, TN1, TN2, TN6, TN7. Đây là bước đi quan trọng nhằm đảm bảo chất lượng cà phê đầu ra, đáp ứng nhu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu.

Liên kết sản xuất - Nền tảng xây dựng thương hiệu bền vững

Điểm sáng trong phát triển cà phê Sơn La đến từ sự tham gia của các doanh nghiệp lớn vào chuỗi liên kết sản xuất. Tại huyện Mai Sơn, ba doanh nghiệp tiêu biểu - Công ty Cổ phần Chế biến cà phê Sơn La, Công ty Cổ phần Phúc Sinh Sơn La và Công ty Cổ phần Tập đoàn Minh Tiến - Chi nhánh Sơn La đã liên kết với hơn 2.000 hộ dân trên diện tích 1.583 ha. Các mô hình này sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, 4C, RA và đặc biệt là tiêu chuẩn không gây mất rừng của Châu Âu - yếu tố then chốt giúp cà phê Sơn La thâm nhập và đứng vững tại các thị trường cao cấp.

Nhà máy chế biến cà phê Sơn La.

Tính đến nay, toàn tỉnh có trên 19.100 ha cà phê được cấp các chứng nhận sản xuất bền vững như RA, 4C, VietGAP; hơn 1.120 ha cà phê được phát triển theo hướng đặc sản. Những chứng nhận này không chỉ là "tấm hộ chiếu" đưa cà phê Sơn La vươn ra thị trường quốc tế, mà còn là nền tảng để xây dựng thương hiệu nông sản bền vững, gắn với trách nhiệm môi trường và xã hội.

Chế biến sâu - Bước tiến chiến lược trong nâng cao giá trị gia tăng

Không dừng lại ở sản xuất nguyên liệu, Sơn La đã mạnh dạn đầu tư vào chế biến sâu – bước đi chiến lược nhằm gia tăng giá trị cho hạt cà phê. Tiêu biểu là Nhà máy chế biến cà phê do Công ty Cổ phần Chế biến cà phê Sơn La đầu tư, với quy mô gần 4,1 ha và công suất xử lý 50.000 tấn cà phê quả tươi mỗi năm.

Nhà máy được trang bị dây chuyền hiện đại với công nghệ xát ướt tuần hoàn tiết kiệm nước và dây chuyền xát khô khép kín không phát sinh bụi. Toàn bộ quy trình sản xuất được thiết kế thân thiện với môi trường, đáp ứng tiêu chuẩn nông nghiệp xanh và bền vững. Các sản phẩm chủ lực như cà phê rang xay, cà phê hòa tan, cà phê túi lọc… đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính như châu Âu, Bắc Mỹ, Nhật Bản, góp phần đưa giá trị xuất khẩu cà phê Sơn La đạt gần 100 triệu USD.

Bảo vệ và phát triển chỉ dẫn địa lý - Bệ đỡ cho thương hiệu cà phê Sơn La

Chỉ dẫn địa lý “Cà phê Sơn La” hiện đã được cấp quyền sử dụng cho 7 công ty, doanh nghiệp và hợp tác xã. Đây là công cụ quan trọng để kiểm soát chất lượng, bảo vệ uy tín sản phẩm và hỗ trợ quảng bá thương hiệu trên thị trường quốc tế. Với hai vùng sản xuất cà phê đặc sản quy mô 1.000 ha tại huyện Mai Sơn, hơn 1.560 hộ gia đình đã tham gia vào chuỗi sản xuất – chế biến – tiêu thụ, góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm ổn định cho trên 18.000 hộ trồng cà phê trong tỉnh.

Giữ vững thương hiệu - Chìa khóa là chất lượng và phát triển bền vững

Trong bối cảnh thị trường cà phê toàn cầu ngày càng cạnh tranh gay gắt, việc giữ vững thương hiệu cà phê Sơn La không chỉ phụ thuộc vào sản lượng, mà quan trọng hơn là duy trì chất lượng ổn định, bảo đảm tính bền vững về môi trường và xã hội.

Sơn La đang đi đúng hướng khi tập trung vào các giải pháp đồng bộ từ quy hoạch vùng nguyên liệu, nâng cao chất lượng giống, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong sản xuất, liên kết chặt chẽ giữa nông dân - doanh nghiệp - cơ quan quản lý, đến đầu tư chế biến sâu và xây dựng thương hiệu chỉ dẫn địa lý.

Từ một vùng đất từng ít ai nghĩ đến khi nhắc tới cà phê, Sơn La đang vươn mình trở thành trung tâm sản xuất cà phê Arabica chất lượng cao của Việt Nam, chinh phục những thị trường khó tính nhất - một minh chứng sống động cho tầm nhìn chiến lược và nỗ lực không ngừng nghỉ của người dân cùng chính quyền địa phương...

Quốc Tuấn