Các đơn vị thủy điện trên địa bàn tỉnh góp phần quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả thông qua

chi trả phí dịch vụ môi trường rừng.

Tính đến tháng 11/2023, trên địa bàn tỉnh có 76 thủy điện nhỏ đã được cấp thẩm quyền phê duyệt quy hoạch chi tiết với tổng công suất 906,85 MW và 3 thủy điện lớn là Nhà máy thủy điện Sơn La, Nhà máy thủy điện Huội Quảng, Nhà máy thủy điện Nậm Chiến, với tổng công suất 3.120 MW. Sản lượng điện hàng năm đạt từ 10,5 tỷ - 12 tỷ KWh, trong đó có 57 dự án thủy điện nhỏ đã hoàn thành phát điện lên lưới quốc gia với tổng công suất lắp máy 670,25 MW. Hàng năm, các thủy điện lớn và nhỏ đóng góp 10% tổng số thu ngân sách trên địa bàn tỉnh.

Theo thống kê của Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tỉnh, hàng năm, số tiền dịch vụ môi trường rừng thu được trên địa bàn tỉnh khoảng 240 - 260 tỷ đồng, nguồn thu đến chủ yếu từ các cơ sở thủy điện với tỷ trọng thu chiếm hơn 90% tổng thu. Với số tiền thu được, hàng năm đã chi trả cho hơn 40 nghìn chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng, trong đó có 2 nghìn chủ rừng là cộng đồng quản lý hơn 50% diện tích, nguồn thu nhập hàng năm từ nhận khoán bảo vệ rừng của cộng đồng khoảng 100 - 130 tỷ đồng/năm.

Tháng 8/2023, UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Quyết định số 1518/QĐ-UBND phê duyệt Đề án điểm về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững tại một số lưu vực thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, tỉnh sẽ từng bước nâng cao chất lượng, tăng độ che phủ rừng, duy trì nguồn sinh thủy ổn định; đảm bảo an toàn trong quá trình khai thác sử dụng và vận hành, nhất là trong mùa mưa lũ; đảm bảo nguồn sinh thủy phục vụ cho sản xuất điện năng, sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của Nhân dân. Huy động các nguồn lực từ các doanh nghiệp, thủy điện; lồng ghép các nguồn lực từ ngân sách Nhà nước và sử dụng có hiệu quả nguồn thu từ chi trả môi trường rừng để hỗ trợ đầu tư cho bảo vệ và phát triển rừng tại các lưu vực thủy điện nhỏ góp phần cải thiện sinh kế người dân và phát triển an toàn bền vững các lưu vực thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, tỉnh sẽ tăng cường gắn kết với sự tham gia tích cực của các bên liên quan trong quản lý bảo vệ và phát triển rừng thông qua xây dựng mô hình gắn kết giữa các nhà máy thủy điện tham gia và chia sẻ lợi ích với các cộng đồng địa phương về quản lý bảo vệ và phát triển rừng nhằm nâng cao mức độ tham gia của cộng đồng địa phương, hạn chế xung đột tác động đến rừng và bảo vệ môi trường sinh thái lưu vực thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh.

Với các nội dung trên, đến nay tất cả các đơn vị thủy điện đồng thuận chủ trương và nhất trí hỗ trợ kinh phí cho đề án. Quy mô diện tích rừng lớn trên 817.000 ha, rừng trên địa bàn tỉnh có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ môi trường sinh thái, cung cấp nguồn nước cho các công trình thủy điện trên địa bàn tỉnh. Việc các đơn vị thủy điện cam kết hỗ trợ kinh phí, thực hiện tốt công tác chi trả dịch vụ môi trường rừng sẽ góp phần bảo vệ rừng, giải quyết sinh kế cho người dân gắn với bảo vệ môi trường, giữ vững an ninh trật tự tại các địa phương thuộc lưu vực thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh.

Cũng theo đề án, tỉnh sẽ xây dựng điểm các mô hình về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững với việc thí điểm hình thức chi trả dịch vụ môi trường rừng; tổ chức quản lý sử dụng có hiệu quả nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng cho bảo vệ và phát triển rừng tại các lưu vực thủy điện nhỏ; trồng khôi phục và phát triển rừng đặc dụng, phòng hộ bảo vệ môi trường tại các lưu vực thủy điện nhỏ; chuyển đổi từ đất canh tác nương rẫy trồng cây nông nghiệp ngắn ngày sang hỗ trợ trồng các loài cây ăn quả, cây lâm nghiệp phân tán có tác dụng phòng hộ tạo nguồn sinh thủy cho các công trình thủy điện nhỏ (dự kiến trồng 20.000 cây xanh, chủ yếu là các loài cây lâm nghiệp bản địa lâu năm như: Dổi ăn hạt, Trám đen... Đặc biệt, sẽ thí điểm kinh doanh tín chỉ Các-bon rừng theo các chương trình, dự án được UBND tỉnh Sơn La phê duyệt với diện tích 64.489,44 ha.

Lê Hồng