Liên kết sản xuất - Nâng cao hiệu quả

Tính đến tháng 6/2025, toàn tỉnh Sơn La có hơn 900 HTX đang hoạt động, trong đó gần 650 HTX nông nghiệp, chiếm tỷ lệ hơn 70%. Nhiều HTX đã chuyển từ mô hình truyền thống sang mô hình HTX kiểu mới, thực hiện sản xuất theo chuỗi, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, nông dân và thị trường.

Số lượng HTX và HTX nông nghiệp tại tỉnh Sơn La (2020 - 2025).

Các HTX điển hình như HTX Rau an toàn Quyết Tâm (Mộc Châu), HTX Cà phê Bích Thao (Mai Sơn), HTX Xoài da xanh Chiềng Hặc (Yên Châu)... đã ứng dụng khoa học kỹ thuật, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Sản phẩm nông sản không chỉ phục vụ tiêu dùng nội địa mà còn hướng tới xuất khẩu, góp phần gia tăng giá trị.

Toàn tỉnh hiện có trên 20.000 ha cây ăn quả sản xuất theo quy trình an toàn; nhiều vùng trồng đã được cấp mã số vùng trồng để xuất khẩu sang các thị trường khó tính như: Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Tiêu thụ nông sản - Từ bị động sang chủ động

Một trong những đột phá của các HTX tại Sơn La là sự chủ động trong kết nối thị trường. Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và chương trình xúc tiến thương mại, các HTX đã tích cực tham gia hội chợ, ký kết hợp đồng với hệ thống siêu thị lớn như: Big C, MM Mega Market, Vinmart… cũng như các sàn thương mại điện tử như: Voso, Postmart, Lazada.

Năm 2024, toàn tỉnh Sơn La đã xuất khẩu hơn 26.000 tấn nông sản sang hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, mang lại doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Trong đó, phần lớn sản lượng xuất khẩu thông qua các HTX có năng lực sản xuất quy mô lớn và bảo đảm truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Đặc biệt, HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Mung (Mai Sơn) là một trong những đơn vị tiêu biểu xuất khẩu xoài sang Nhật Bản với giá bán cao gấp 3 - 4 lần so với thị trường nội địa.

Tăng thu nhập, cải thiện đời sống nông dân

Sự phát triển của các HTX đã góp phần nâng cao thu nhập rõ rệt cho thành viên. Theo thống kê, thu nhập bình quân của thành viên HTX nông nghiệp tại Sơn La đạt từ 65 - 90 triệu đồng/người/năm, cao hơn khoảng 1,5 - 2 lần so với trước khi tham gia HTX.

Thu nhập bình quân của thành viên HTX tại Sơn La (2020 - 2025).

Không chỉ dừng ở hoạt động trồng trọt, nhiều HTX còn đầu tư vào chế biến, bảo quản sau thu hoạch và xây dựng thương hiệu nông sản địa phương. Đơn cử như HTX nông sản bản Mé (Thuận Châu) sản xuất chè hữu cơ và chế biến sâu thành trà túi lọc, trà hòa tan… đã đưa sản phẩm vào hệ thống siêu thị và xuất khẩu sang Châu Âu.

Hướng tới phát triển hiện đại, bền vững

HTX không chỉ là mô hình tổ chức sản xuất, mà còn là lực lượng nòng cốt trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Với sự hỗ trợ của các chương trình như OCOP, mỗi xã một sản phẩm, chương trình phát triển kinh tế tập thể, nhiều HTX đã từng bước xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, kết nối chuỗi giá trị từ “đồng ruộng tới bàn ăn”.

Tính đến năm 2025, toàn tỉnh có hơn 250 sản phẩm OCOP, trong đó trên 70% sản phẩm do các HTX chủ trì sản xuất và xây dựng thương hiệu. Điều này cho thấy vai trò ngày càng rõ nét của HTX trong việc nâng tầm nông sản địa phương.

Thành viên hợp tác xã ứng dụng khoa học vào sản xuất cây ăn quả.

Tỉnh Sơn La đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ có ít nhất 1.200 HTX hoạt động hiệu quả, trong đó 80% HTX nông nghiệp tham gia chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản. Đây là bước đi quan trọng nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh.

Kinh tế hợp tác xã tại Sơn La không chỉ góp phần tổ chức lại sản xuất nông nghiệp hiệu quả, mà còn là nhân tố quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn, cải thiện đời sống người dân và nâng tầm giá trị nông sản địa phương. Trong thời gian tới, với sự hỗ trợ đồng bộ từ Nhà nước và sự chủ động đổi mới từ nội tại, các HTX sẽ tiếp tục khẳng định vị thế là cầu nối then chốt trong chuỗi giá trị sản xuất - tiêu thụ nông sản bền vững.

Quốc Tuấn