Nâng cao chất lượng dân số, đảm bảo nguồn nhân lực cho phát triển xã hội luôn là một trong những mục tiêu hàng đầu của các quốc gia trên thế giới. Mục tiêu này thường bắt đầu bằng việc can thiệp vào tình trạng thai nhi khi ở trong bụng mẹ. Sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh mang lại cơ hội sinh con khỏe mạnh nhiều hơn đồng thời giảm lo lắng về khả năng sinh con bị dị tật. Lựa chọn ngưng thai kỳ khi phát hiện thai nhi bị dị tật bẩm sinh. Có kế hoạch sinh và chăm sóc trẻ bị dị tật một cách tốt nhất trong trường hợp thai phụ quyết định giữ thai. Giảm chi phí cho gia đình và xã hội. Sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh còn góp phần cải thiện chất lượng dân số.

Sàng lọc trước sinh bằng xét nghiệm máu hoặc lấy bệnh phẩm từ thai nhi và siêu âm cho phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, 3 tháng giữa là rất quan trọng giúp phát hiện sớm thai kỳ có nguy cơ bệnh Down, rối loạn di truyền, thai vô sọ, dị tật ống thần kinh, não úng thủy, thoát vị cơ hoành, thoát vị rốn, dị dạng ở tay, chân, khuyết tật về tim và các dị tật bẩm sinh khác. Khi phát hiện những bất thường đó, các bác sĩ sẽ tư vấn cho người mẹ có thể lựa chọn đình chỉ thai nghén một số trường hợp vì những lý do không thể nuôi được hoặc có thể tư vấn để điều trị cho thai nhi ngay từ trong bụng mẹ.

Sàng lọc sơ sinh được thực hiện nhằm phát hiện sớm dị tật bẩm sinh, vì có những trường hợp khi đứa trẻ ra đời rồi mới có thể phát hiện được một số bệnh tật. Kỹ thuật sàng lọc sơ sinh được tiến hành khi trẻ sơ sinh từ 24 - 48 giờ tuổi sau sinh sẽ được nhân viên y tế lấy máu gót chân (hay máu cuống rốn ngay khi lọt lòng) để phát hiện ra các bệnh: Thiếu men G6PD (gây biến chứng vàng da, biến chứng thần kinh, chậm phát triển tâm thần, vận động); suy tuyến giáp trạng bẩm sinh (rối loạn hoặc thiếu hụt tổng hợp hormone tuyến giáp, chậm phát triển trí tuệ) và tăng sản thượng thận bẩm sinh (rối loạn nhiễm sắc thể giới tính).

Chương trình sàng lọc trước sinh và sau sinh bắt đầu được triển khai trên địa bàn Tỉnh Sơn La từ năm 2013. Để chương trình được triển khai hiệu quả Chi cục Dân số -KHHGĐ tỉnh đã phối hợp với Bệnh viện Phụ sản Trung ương tổ chức tập huấn sàng lọc trước sinh và sàng lọc sau sinh cho 50 học viên là cán bộ dân số tỉnh, huyện, thành phố và cán bộ y tế chuyên khoa sản các bệnh viện huyện, tỉnh. Thông qua chương trình này, các cán bộ dân số, cán bộ y tế chuyên khoa sản các bệnh viện huyện, tỉnh đã được truyền đạt một số kiến thức cơ bản về truyền thông, vận động và tư vấn trong chương trình sàng lọc trước sinh và sàng lọc sau sinh. Đồng thời được hướng dẫn, thực hành kỹ năng chẩn đoán, sàng lọc như: Kỹ năng sàng lọc các bệnh di truyền, chuyển hóa; bệnh suy giáp trạng bẩm sinh, phương pháp lấy mẫu máu gót chân trong sàng lọc sơ sinh và các phương pháp chẩn đoán trước sinh khác. Việc đưa vào thực hiện chương trình này sẽ có tác dụng tích cực trong việc nâng cao chất lượng dân số, giảm tỷ lệ dị tật và tử vong trẻ sơ sinh trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.

Sinh ra một đứa con lành lặn, khỏe mạnh là mong ước chính đáng của tất cả các bậc cha mẹ. Điều ấy không chỉ mang lại hạnh phúc cho mỗi gia đình mà còn mang lại lợi ích chung cho toàn xã hội. Vì vậy để người dân thực sự biết được lợi ích từ việc sàng lọc trước sinh và sau sinh thì công tác tuyên truyền cần được tăng cường và đẩy mạnh bằng bằng nhiều hình thức thiết thực, phong phú, đa dạng như trên các phương tiện thông tin đại chúng, tổ chức truyền thông nhóm, tích cực phát tờ rơi cách làm mẹ an toàn, các biện pháp tránh thai hiện đại, các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Ngoài ra, lồng ghép tuyên truyền miệng với các hoạt động họp thôn, họp bản tại các xã, phường cũng cần được đẩy mạnh./.

Phương Thanh