Niên vụ chế biến nông sản tại Sơn La thường bắt đầu từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau. Toàn tỉnh hiện có 8 nhà máy chế biến quy mô tập trung đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về bảo vệ môi trường, gồm: 5 nhà máy cà phê; 2 nhà máy tinh bột sắn; 1 nhà máy mía đường. Trong đó, 5 nhà máy cà phê có công suất khoảng 102.000 tấn/năm, đáp ứng hơn 30% sản lượng cà phê toàn tỉnh. Ngoài ra, trên địa bàn huyện Thuận Châu, Mai Sơn còn một số cơ sở chế biến cà phê nhỏ lẻ đáp ứng các yêu cầu với công suất trung bình khoảng 300 - 500 tấn/năm. Phần lớn sản lượng cà phê quả tươi còn lại được sơ chế tại các hộ gia đình (chủ yếu tại huyện Mai Sơn, Sốp Cộp, Thuận Châu), sau đó bán lại cà phê nhân cho các doanh nghiệp thu mua lớn.

Đa số các cơ sở chế biến nông sản quy mô tập trung đã có ý thức chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước. Đã thu gom xử lý chất thải phát sinh trong hoạt động sản xuất theo đúng quy trình, lắp đặt hệ thống đồng hồ kiểm soát lưu lượng, hệ thống camera giám sát tại khu vực xử lý chất thải, cài đặt, kết nối camera giám sát với các cơ quan quản lý nhà nước. Tuy nhiên một phần nông sản vẫn đang được chế biến tại các cơ sở nhỏ, hộ gia đình, không có hệ thống thu gom xử lý chất thải đạt quy chuẩn. Dẫn đến, hàng năm, còn diễn ra tình trạng ô nhiễm môi trường, nguồn nước trên một số địa bàn.

Để tăng cường công tác bảo vệ môi trường, nguồn nước đối với hoạt động chế biến nông sản trên địa bàn tỉnh niên vụ 2024 - 2025, UBND tỉnh đã có công văn số 4495/UBND-KT yêu cầu các Sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND các huyện, thành phố và các cơ quan, đơn vị có liên quan tiếp tục duy trì các Tổ công tác/Đoàn kiểm tra để kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất và việc chấp hành quy định về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước đối với các cơ sở chế biến nông sản (cà phê, sắn, mía, dong riềng,…), đặc biệt là các cơ sở nằm trong hành lang bảo vệ nguồn nước sinh hoạt. Yêu cầu các cơ sở lắp đặt camera giám sát tại khu vực xử lý chất thải (nước thải, chất thải rắn) và truyền dữ liệu hình ảnh về Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các huyện, thành phố (nơi có cơ sở sản xuất) để theo dõi, giám sát. Các cơ sở chỉ được phép hoạt động khi đáp ứng đầy đủ điều kiện, yêu cầu về bảo vệ môi trường, nguồn nước và có hệ thống thu gom, xử lý chất thải đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường; xử lý nghiêm theo đúng quy định đối với các cơ sở có hành vi vi phạm về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước; có phương án, lộ trình di chuyển các cơ sở chế biến nông sản nằm trong hành lang bảo vệ nguồn nước vào các Cụm công nghiệp để thực hiện việc kiểm tra, giám sát. Tổ chức ký cam kết thực hiện công tác bảo vệ môi trường, tài nguyên nước giữa Chủ tịch UBND cấp huyện với Chủ tịch UBND cấp xã và các cơ sở chế biến nông sản trên địa bàn.

Các cơ sở cấp nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh: Tổ chức thực hiện đúng, đầy đủ các nội dung yêu cầu tại Giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước. Có phương án bảo vệ nguồn cấp nước sinh hoạt, tổ chức rà soát, kiểm tra lại mốc giới phạm vi vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt đối với công trình khai thác nước. Xây dựng quy trình, phương án ứng phó, bố trí sẵn sàng các điều kiện khắc phục khi xảy ra các sự cố ô nhiễm nguồn cấp nước để đảm bảo an ninh nguồn nước cấp cho sinh hoạt. Có phương án khai thác nguồn nước khác để thay thế trong trường hợp xảy ra sự cố ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt đang khai thác. Bồi thường khi gây thiệt hại cho khách hàng sử dụng nước theo quy định của pháp luật.

Các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động chế biến nông sản: Chấp hành đúng, đầy đủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước trong hoạt động sản xuất, chỉ được phép hoạt động khi đã có đầy đủ thủ tục về môi trường. Đầu tư xây dựng công trình xử lý chất thải, công trình bảo vệ môi trường đảm bảo xử lý chất thải phát sinh đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường. Mọi hình thức xả trực tiếp nước thải, chất thải rắn từ hoạt động chế biến nông sản chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường ra ngoài môi trường là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý nghiêm theo đúng các quy định của pháp luật.

Lê Hồng