Theo Nghị định số 82/2010/NĐ-CP của Chính phủ Quy định việc dạy và học tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số trong các cơ sở giáo dục phổ thông và Trung tâm giáo dục thường xuyên, tại tỉnh Sơn La việc dạy học tiếng dân tộc thiểu số chỉ có ở trường, lớp cấp tiểu học: Số trường dạy tiếng Mông: 0; dạy tiếng Thái là 03 trường; số lớp dạy tiếng Thái 20 lớp, số học sinh là 542 em; tổng số giáo viên dạy tiếng dân tộc thiểu số: 17 người; giáo viên dạy tiếng dân tộc là người thiểu số là 17 người; có chứng chỉ đào tạo giáo viên dạy tiếng dân tộc thiểu số là 22 và đạt trình độ chuẩn đào tạo giáo viên dạy tiếng dân tộc thiểu số là 19 người; 100% cơ sở giáo dục đủ điều kiện để giảng dạy các tiếng dân tộc thiểu số. Đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng tiếng dân tộc thiểu số đối với cán bộ, công chức, viên chức công tác ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi hiện nay số người được đào tạo và cấp Chứng chỉ đào tạo giáo viên dạy tiếng dân tộc thiểu số: 0 đồng chí; số cán bộ, công chức, viên chức công tác ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi được bồi dưỡng và cấp Chứng chỉ tiếng dân tộc thiểu số năm 2023 là 84 học viên (đang bồi dưỡng).

Hiện tại các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đều có tiếng nói riêng; một số dân tộc có chữ viết, tiếng nói riêng khá đa dạng như chữ viết dân tộc: Mông, Dao, Thái,...; các bộ chữ cổ của nhóm dân tộc này đã có truyền thống lâu đời, đến nay vẫn phát triển sâu rộng trong cộng đồng; một số nơi dân cư đã tự tổ chức học tiếng Thái, tiếng Mông, tiếng Dao. Đài Phát thanh Truyền hình Sơn La, Cơ quan Thường trú Đài tiếng nói Việt Nam khu vực Tây Bắc đã có những chương trình phát sóng tiếng Thái, tiếng Mông để thông tin, tuyên truyền; đến nay Sơn La chỉ lưu và phát hành các loại văn hóa phẩm do các sở, ngành của tỉnh in để tuyên truyền, chưa thực hiện việc in và phát hành trực tiếp các loại văn hóa phẩm bằng chữ dân tộc thiểu số và bằng hai thứ chữ phổ thông và dân tộc thiểu số; việc lưu truyền tiếng dân tộc thiểu số trong cộng đồng cơ bản qua ngôn ngữ lời nói và chữ viết ở một số bộ phận nhỏ người dân đồng bào dân tộc dân tộc Thái. Năm 2006 Hội đồng khoa học tỉnh Sơn La đã nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học "Thiết kế phần mềm font chữ Thái trên vi tính" do Trường CĐSP Sơn La chủ trì (Thạc sĩ Lò Mai Cương chủ nhiệm đề tài); Bộ Font chữ Thái được thiết kế trên nền chữ Thái cổ của dân tộc Thái đen vùng Tây Bắc; được Cơ quan Thường trú Đài Tiếng nói Việt Nam khu vực Tây Bắc, Đài Phát thanh Truyền hình tỉnh sử dụng để biên tập biên dịch các bài phát thanh tiếng dân tộc Thái.... và đã tổ chức dạy học thí điểm tiếng, chữ dân tộc Thái tại 04 trường tiểu học và 01 trung tâm giáo dục thường xuyên. 

Trong thời gian tới, để tiếp tục thực hiện tốt công tác bảo tồn và giữ gìn tiếng nói, chữ viết các dân tộc thiểu số, UBND tỉnh Sơn La đề xuất biên soạn sách giáo khoa tiếng dân tộc thiểu số (tiếng Thái, tiếng Mông) theo từng cấp học, lớp học của từng tiếng dân tộc thiểu số quy định tại Thông tư số 34/2020/TT-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo theo nhu cầu của địa phương. Tăng cường tuyên truyền vận động cộng đồng và phát huy vai trò của trí thức dân tộc thiểu số, người có uy tín tham gia vào việc dạy học tiếng nói chữ viết, tiếng nói người dân tộc thiểu số; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và phát huy những phong tục, tập quán, truyền thống tốt đẹp. Thực hiện tốt công tác xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, công chức, viên chức; rà soát, điều chỉnh Đề án vị trí việc làm, nội quy, quy chế, quy định cho phù hợp với điều kiện thực tiễn, chức năng, nhiệm vụ của các cơ sở giáo dục. Liên kết với các cơ sở đào tạo, giáo dục nghề nghiệp, đơn vị sử dụng nhân lực, các doanh nghiệp mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng đáp ứng nhu cầu học tập của cán bộ, công chức, viên chức, nhân dân.

Nguyễn Hạnh (CTV)