Sơn La là tỉnh miền núi có 12 dân tộc anh em cùng chung sống, mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa truyền thống đặc sắc. Việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc mà còn tạo nên môi trường văn hóa lành mạnh, gắn kết cộng đồng. Các địa phương đã lựa chọn một số lễ hội và sinh hoạt văn hóa truyền thống đặc trưng của các dân tộc để phục dựng và tổ chức tại các bản, tiểu khu gắn với các hoạt động hưởng ứng du lịch, quảng bá văn hóa do nhân dân bản địa trực tiếp thực hiện, như: Lễ hội Hết Chá; lễ hội Cầu mưa; lễ hội đua thuyền,... Thông qua đó, đẩy mạnh truyền thông, quảng bá bản sắc văn hóa độc đáo của các dân tộc đến với du khách trong và ngoài nước, tạo thành sản phẩm thu hút khách du lịch.

Các cấp, các ngành trong tỉnh đã quan tâm tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ phong phú, đa dạng. Hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở từng bước được đầu tư, nhiều nhà văn hóa xã, bản, sân chơi cộng đồng được xây dựng, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của Nhân dân. Các hội thi, liên hoan văn nghệ quần chúng, ngày hội văn hóa các dân tộc được tổ chức thường xuyên, trở thành dịp để người dân giao lưu, học hỏi và khơi dậy niềm tự hào về truyền thống quê hương.

Văn hóa, văn nghệ góp phần nâng cao đời sống Nhân dân.

Đặc biệt, cùng với việc tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ phong phú, tỉnh Sơn La đã chú trọng lồng ghép công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật thông qua các hình thức gần gũi, dễ tiếp cận với Nhân dân. Các đội văn nghệ quần chúng, câu lạc bộ bản làng, nhà văn hóa xã, bản không chỉ là nơi gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc mà còn trở thành “sân khấu” sinh động để truyền tải chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Nhiều hội thi, liên hoan văn nghệ quần chúng đã lồng ghép nội dung tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới, bảo vệ môi trường, phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phòng chống ma túy, an toàn giao thông… thông qua các tiểu phẩm kịch, hát múa, dân ca, dễ nghe, dễ hiểu, dễ nhớ. Nhờ đó, pháp luật không còn khô cứng, xa vời mà đi vào đời sống hàng ngày, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của Nhân dân. Cách làm sáng tạo này đã phát huy hiệu quả rõ rệt, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng, củng cố khối đại đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở lành mạnh. Đây cũng là một trong những giải pháp thiết thực để đưa pháp luật đến gần với người dân vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giúp họ hiểu, tin và tự giác làm theo.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và các phong trào thi đua yêu nước có sức lan tỏa sâu rộng. Tập trung đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; giữ gìn, phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa; phong trào xây dựng gia đình, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị văn hóa, xây dựng nông thôn mới, các thiết chế văn hóa cơ bản phát huy hiệu quả. 100% bản, tổ dân phố xây dựng được quy ước, hương ước.

Không chỉ dừng lại ở việc phục vụ đời sống tinh thần, văn hóa, văn nghệ còn mở ra cơ hội phát triển du lịch, tạo sinh kế mới cho người dân. Nhiều đội văn nghệ bản làng trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, thu hút khách tham quan trong và ngoài nước, góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống. Tiêu biểu như các bản du lịch cộng đồng: Hua Tạt, Nà Sản, bản Áng, Tà Số… với các chương trình biểu diễn xòe Thái, múa Mông, hát Then, trình diễn trang phục dân tộc...Việc phát triển các đội văn nghệ quần chúng không chỉ là hoạt động tạo điểm nhấn cho du lịch địa phương mà còn góp phần không nhỏ trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, nâng cao đời sống tinh thần của Nhân dân.

Hoạt động sáng tác, biểu diễn, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật diễn ra sôi nổi. Đội ngũ văn nghệ sỹ tích cực sáng tác hàng nghìn tác phẩm văn học - nghệ thuật phản ánh nhiều mặt sinh động của đời sống xã hội. Nhiều tác phẩm văn học - nghệ thuật có chất lượng cao, phản ánh vẻ đẹp của con người, vùng đất Sơn La, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của Nhân dân các dân tộc trong tỉnh, định hướng các giá trị chân, thiện, mỹ, khơi dậy niềm tự hào, ý chí tự lực, tự cường, khát vọng vượt khó vươn lên, xây dựng văn hóa, con người Sơn La đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững.

Có thể khẳng định, văn hóa, văn nghệ không chỉ là món ăn tinh thần, mà còn trở thành nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, gắn kết cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Sơn La. Trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục chú trọng công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, gắn với phát triển du lịch bền vững, để văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, góp phần xây dựng Sơn La giàu đẹp, văn minh.

Như Thủy