Sơn La là tỉnh miền núi có nhiều sông, suối với độ dốc lớn tạo ra tiềm năng phát triển thủy điện, đặc biệt là thủy điện vừa và nhỏ. Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành việc khai thác tiềm năng thủy điện để phát triển kinh tế - xã hội. Theo Quy hoạch tỉnh Sơn La thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1676/QĐ-TTg ngày 12/5/2023 tỉnh Sơn La có 57 dự án thủy điện vừa và nhỏ đã hoàn thành đưa vào hoạt động với tổng công suất là 670,3 MW, 16 dự án đang triển khai xây dựng và dự kiến phát triển đến năm 2030 với tổng công suất là 214,1 MW; 34 dự án thủy điện vừa và nhỏ đã được quy hoạch trong Quyết định số 1676/QĐ-TTg ngày 12/5/2023 để ưu tiên đưa vào kế hoạch thực hiện quy hoạch các kỳ tiếp theo với tổng công suất 343 MW.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh Sơn La có 107 công trình thủy điện vừa và nhỏ với tổng công suất 1.227,4 MW đã được cấp thẩm quyền phê duyệt quy hoạch. Quy hoạch các dự án thủy điện vừa và nhỏ trong những năm qua phù hợp với chủ trương, chính sách khuyến khích đầu tư của Đảng, Nhà nước về phát triển năng lượng tái tạo; phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội của tỉnh và các quy hoạch chuyên ngành: Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh; quy hoạch tài nguyên nước, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch thủy lợi, quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng, quy hoạch giao thông vận tải và các quy hoạch, kế hoạch khác có liên quan.

Tất cả các dự án thủy điện trước khi thẩm định thiết kế và triển khai xây dựng đều được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc xác nhận cam kết bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật. Có 62 dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép khai thác sử dụng nước mặt. 57/57 công trình thủy điện đang vận hành trên địa bàn tỉnh đã được cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt cho mục đích phát điện.

Tính đến tháng 6/2024, tỉnh Sơn La đã thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để thực hiện 24 dự án thủy điện vừa và nhỏ với diện tích 175,96 ha/669.797 ha tổng diện tích rừng toàn tỉnh chiếm tỉ lệ 0.026%. 24 dự án phải thực hiện trồng rừng thay thế với tổng diện tích là 235,35 ha.

100% thủy điện vừa và nhỏ đã hoàn thành trước khi đi vào hoạt động đã được Công An tỉnh thẩm duyệt thiết kế phòng cháy và nghiệm thu phòng cháy chữa cháy. Đối với các thủy điện vừa và nhỏ, cơ bản các chủ sở hữu đập, hồ chứa nước đã chấp hành nghiêm túc các quy định về quản lý an toàn đập, hồ chứa. Qua kết quả kiểm tra hàng năm, các nhà máy thủy điện đã chuẩn bị nhân lực, thiết bị, vật tư… sẵn sàng ứng phó theo phương án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Hàng năm, căn cứ chức năng, nhiệm vụ quản lý của các Sở, ngành, UBND cấp huyện đã tổ chức các cuộc thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch hoặc đột xuất việc chấp hành các quy định pháp luật của chủ đầu tư thủy điện vừa và nhỏ; tổ chức các cuộc kiểm tra liên ngành theo chỉ đạo của UBND tỉnh; theo phản ánh, kiến nghị của cơ quan báo chí, các tổ chức, cá nhân và người dân khu vực dự án thủy điên nhỏ. Qua công tác kiểm tra đã kịp thời phát hiện, đôn đốc, nhắc nhở, chấn chỉnh và xử lý những vi phạm của chủ đầu tư.

Lê Hồng