Di tích lịch sử Cây Me
26/01/2022
Di tích Cây Me thuộc địa bàn xóm 2, tiểu khu 6, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn, là nơi diễn ra Hội nghị thành lập chi bộ đảng đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Sơn La vào giữa tháng 10-1946.
Sau khi giành được chính quyền, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời nhưng lập tức nhân dân ta phải đương đầu với nguy cơ “ngàn cân treo sợi tóc”. Ở Sơn La, chỉ vài ngày sau khi giành được chính quyền, ngày 31-8-1945, quân Tưởng đã tràn vào Sơn La. Chúng cấu kết với bọn Việt gian, phản động địa phương, phủ nhận Việt Minh Sơn La, vu cáo chính quyền ta gây rối. Trước tình hình đó, ngày 3-10-1945, Tổng bộ Việt Minh đã cử đồng chí Dương Văn Ty lên giúp Sơn La củng cố lại chính quyền cách mạng và bồi dưỡng cán bộ địa phương.
Tháng 6-1946, sau khi chiếm được tỉnh lỵ Lai Châu, quân Pháp đánh xuống tỉnh Sơn La. Âm mưu của thực dân Pháp là chiếm đóng Sơn La, chọc thủng phòng tuyến ở Chiến khu Việt Bắc phát triển xuống đồng bằng Bắc Bộ, mở rộng phạm vi làm bàn đạp tiến công xâm lược Đông Dương. Trước tình hình đó, Trung tướng cử đồng chí Trần Quyết lên thay đồng chí Dương Văn Ty và trực tiếp làm Bí thư Tỉnh ủy. Lúc này, Sơn La chưa có tổ chức đảng nhưng cả hai đảng viên sinh hoạt ghép với tổ chức đảng của Trung đoàn 148 .
Đầu tháng 10-1946, 4 quần chúng ưu tú của Sơn La được kết nạp vào Đảng. Sơn La có đủ điều kiện thành lập chi bộ. Giữa tháng 10-1946, tại ngôi nhà bên cạnh Cây Me, bản Hát Lót, châu Mai Sơn Hội nghị thành lập chi bộ đảng được tổ chức bí mật dưới sự chủ trì của đồng chí Trần Quyết, chi bộ được thành lập gồm 8 đảng viên. Đồng chí Trần Quyết vừa là Bí thư Tỉnh ủy, vừa là Bí thư chi bộ của một đảng bộ địa phương, chỉ đạo mọi nhiệm vụ ở địa phương và liên lạc với cấp trên.
Di tích Cây Me có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đánh dấu một sự kiện quan trọng của cách mạng Sơn La và Đảng bộ tỉnh Sơn La. Di tích Cây Me được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh vào ngày 13-12-2004.
Nguồn theo Địa Chí Sơn La xuất bản năm 2020