Canh bon được chế biến trong bữa ăn gia đình của người Thái.

Canh bon là món ăn truyền thống trong văn hóa ẩm thực của người Thái. Những nguyên liệu để chế biến món ăn rất đơn giản, thành phần chính chỉ gồm lá “bon” (khoai môn), thịt  bò bạc nhạc cùng các loại rau và gia vị. Thế nhưng từ cách tìm kiếm nguyên liệu cho đến cách nấu khá cầu kỳ.

Cây bon được đồng bào dân tộc Thái trồng ở ven ao, suối, nơi có dòng nước quanh năm, bởi loại cây này có đặc tính ưa sống ở môi trường ẩm ướt. Từ cây bon có thể chế biến thành  món ăn phục vụ gia đình, như: Canh bon nấu với bạc nhạc bò, canh bon da bò, bon trộn với thịt gói lá chuối nướng, bon xào... Nói chung cây bon có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn khác nhau, tùy theo sở thích và cách chế biến của gia đình. Tuy nhiên, món canh bon là đặc sắc nhất. Gia vị để chế biến món canh bon cũng rất đặc sắc. Đồng bào dân tộc Thái ở Sơn La thường dùng các gia vị, như: Cà rừng, ớt, mắc khén, hành củ, bạc nhạc bò hoặc thịt bò, muối, mì chính, các loại rau dền, bí, lá lốt... để chế biến. Đây là những nguyên liệu không thể thiếu trong cách chế biến món ăn này.

Để chế biến món canh bon cũng rất kỳ công từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến khâu nấu. Cây bon sau khi hái về rửa sạch, tước bỏ vỏ rồi ngâm nước có thể ngâm qua nước muối loãng. Sau đó đem bon thái nhỏ cho vào nồi nấu với thịt bò hoặc xương bò. Bon được nấu đến khi nào cuống bon nhừ như súp.

Trong lúc đợi bon với thịt chín nhừ, người chế biến sẽ chuẩn bị rau và các loại gia vị. Các loại rau thường được người Thái ở Sơn La cho vào canh bon như lá lốt, rau rền, rau ngót, rau bí,… thái nhỏ. Các loại gia vị cho vào canh bon gồm: Mắc khén, ớt, cà rừng, hành củ, muối, mì chình… Sau khi thịt và bon trong nồi đã nhừ người nấu cho rau và các gia vị đã chuẩn bị vào nồi canh và nêm sao cho vừa ăn.

Đối với đồng bào Thái ở Sơn La canh bon là món ăn đặc sản, dân dã không thể thiếu trong những bữa cơm của gia đình. Khi thưởng thức canh bon, thực khách sẽ cảm nhận được mùi thơm đặc trưng của mắc khén, vị bùi ngậy của bon, vị cay của ớt, quện với vị ngọt của thịt tất cả tạo nên hương vị đậm đà không thể trộn lẫn với bất kỳ mòn canh nào khác. Bởi vậy, canh bon đã trở thành món ăn ẩm thực độc đáo của đồng bào Thái ở Sơn La.

Diệp Hương