Chủ động phương án sử dụng nước tiết kiệm, lắp đặt các hệ thống tưới nhỏ giọt cung cấp nước cho cây trồng.

Đối với cây lúa xuân, tiến hành kiểm tra đồng ruộng, kịp thời dặm, tỉa ổn định mật độ; tiến hành chăm sóc, bón phân NPK tổng hợp theo phương châm “nặng đầu, nhẹ cuối”, bón bổ sung các loại phân hữu cơ, hữu cơ vi sinh, hữu cơ sinh học và các loại phân ủ từ phế phụ phẩm nông nghiệp để giảm lượng phân bón hóa học, giảm chi phí sản xuất. Khi bón, cần theo quy trình hướng dẫn của nhà sản xuất phân bón và theo quy trình kỹ thuật của từng loại cây trồng. Duy trì mực nước khoảng 2-3 cm đối với lúa cấy khi cây lúa ở giai đoạn cuối đẻ nhánh, khi lúa kết thúc đẻ nhánh hữu hiệu cho nước ngập 7-10 cm hoặc rút nước phơi ruộng, để ruộng khô khoảng 7 ngày nhằm hạn chế đẻ nhánh vô hiệu,... ; thường xuyên kiểm tra chủ động điều tiết nước hợp lý trong suốt quá trình sinh trưởng của cây lúa. Tăng cường kiểm tra, theo dõi và phòng trừ hiệu quả, kịp thời các đối tượng sâu, bệnh và dịch hại trên lúa đặc biệt là bệnh đạo ôn lá trên các giống lúa chất lượng; thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của cơ quan chuyên ngành Bảo vệ thực vật.

Cây rau, màu cần tập trung thực hiện các biện pháp chăm sóc như làm cỏ, bón phân và phòng trừ sâu, bệnh cho rau màu, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; thu hoạch kịp thời khi cây trồng đã đến kỳ thu hoạch nhằm đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch; có kế hoạch trồng mới cây rau, màu theo cơ cấu, thời vụ gieo trồng, ưu tiên gieo trồng một số cây trồng trái vụ ở những nơi có đủ điều kiện cho hiệu quả kinh tế cao hơn. Tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ nhằm nâng cao khả năng giữ ẩm và tăng khả năng đề kháng của cây, hướng dẫn người dân sử dụng màng phủ nông nghiệp trong canh tác để hạn chế sự bốc hơi nước, tăng khả năng chống chịu khi điều kiện khô hạn, nắng nóng kéo dài.

Các loại cây trồng trên nương (lúa nương, ngô, sắn,…) tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn nông dân thực hiện các biện pháp làm đất, cải tạo, bảo vệ đất; không bỏ diện tích đất bỏ hoang; thực hiện luân canh, xen canh cây trồng cho hiệu quả cao hơn. Hướng dẫn người dân phát dọn nương không được đốt khi thời tiết nắng nóng kéo dài và tuyệt đối không để lửa cháy lan vào rừng. Chỉ đạo, hướng dẫn nông dân chuẩn bị đầy đủ giống, vật tư, phân bón; hướng dẫn lịch gieo trồng, lựa chọn các loại cây phù hợp với điều kiện tự nhiên từng vùng theo và theo hướng dẫn cơ cấu giống và thời vụ gieo trồng vụ Mùa, vụ Hè Thu năm 2024; áp dụng các kỹ thuật mới vào sản xuất, đầu tư thâm canh và ưu tiên sử dụng giống các giống kháng sâu bệnh tốt. Rà soát, chuyển đổi các diện tích trồng ngô, lúa nương, sắn kém hiệu quả sang trồng các loại cây trồng có hiệu quả kinh tế cao hơn (cây ăn quả, cây dược liệu) để gia tăng hiệu quả. Tuyết đối không gieo trồng khi nắng nóng kéo dài, nhiệt độ cao, đất không đủ ẩm sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ nẩy mầm, lãng phí giống và ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây.

Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân tạm dừng việc trồng mới cây ăn quả, cây công nghiệp dài ngày trong những ngày nắng nóng, hạn hán kéo dài, đất không đủ ẩm. Trong thời kỳ đang ra hoa - đậu quả non: Không được bón bất kỳ loại phân bón đa lượng (N, P, K) nào cho đến khi cây kết thúc quá trình đậu quả. Khi cây trồng kết thúc quá trình đậu quả: Tiến hành chăm sóc theo đúng quy trình kỹ thuật của từng loại cây; phải bón đúng loại, đủ lượng các loại phân bón hữu cơ, hữu cơ vi sinh, hữu cơ sinh học và NPK tổng hợp; ưu tiên sử dụng các loại phân hữu cơ, hữu cơ vi sinh, hữu cơ sinh học, ...; bổ sung dinh dưỡng vi lượng cho cây bằng cách kết hợp phun phân bón qua lá cùng với phun phòng, trừ sâu, bệnh để giảm rụng quả non, đảm bảo năng suất và chất lượng quả. Chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa đá, nắng nóng, khô hạn gây ra theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp. Theo dõi theo dõi chặt chẽ sự phát sinh, phát triển của các đối tượng sâu, bệnh hại trên cây ăn quả; phòng trừ kịp thời, hiệu quả bằng các loại thuốc đặc hiệu theo “nguyên tắc 4 đúng”.

Bên cạnh đó tập trung hướng dẫn các giải pháp phòng chống hạn, nắng nóng kéo dài cho cây trồng như:  Sử dụng nước tiết kiệm (xây dựng lịch tưới nước linh hoạt, chủ động lắp đặt các hệ thống tưới nhỏ giọt) phù hợp cho từng địa bàn; Khi có hạn xảy ra, trước mắt cần tập trung ưu tiên nguồn nước tưới cho diện tích lúa đã gieo cấy và các diện tích cây rau màu, cây trồng mới để tránh cây bị chết do khô hạn. Tạo bóng mát cho vườn ươm giống bằng tấm lưới che có màu tối hạn chế lượng ánh sáng mặt trời chiếu vào cây, tưới nước vào chiều mát, hoặc sáng sớm cho vườn cây; khi thời tiết khô hạn, nắng nóng kéo dài tuyệt đối không được tiến hành trồng mới các loại cây trồng. Tăng cường tủ gốc giữ ẩm cho cây bằng các vật liệu như lá khô, rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp hoặc màng phủ nông nghiệp trong những ngày nắng nóng xảy ra mạnh để hạn chế sự bốc hơi nước, giữ ẩm cho cây. Tiến hành chăm sóc, bón phân cho cây trồng cân đối, hợp lý. Tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ nhằm nâng cao khả năng giữ ẩm và tăng khả năng đề kháng của cây; Khuyến cáo người dân nên áp dụng màng phủ nông nghiệp (trải bạt) trong canh tác để hạn chế sự bốc hơi nước, tăng khả năng chống chịu khi điều kiện khô hạn, nắng nóng; đối với diện tích cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm cần tận dụng các loại nguyên vật liệu nông nghiệp sẵn có (lá cây, rơm rạ,…) để tủ gốc đảm bảo độ ẩm cho cây trồng.

Đối với sản xuất các loại cây trồng (cây chè, cây cà phê, cây na) thuộc 04 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đã được công nhận trên địa bàn huyện Mai Sơn, Mộc Châu tiếp tục hướng dẫn sản xuất theo đúng quy trình kỹ thuật của từng loại cây, duy trì ứng dụng công nghệ cao cho sản xuất nâng cao năng suất, đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm phục vụ tiêu thụ, chế biến và xuất khẩu.

Lê Hồng