Năm 2023, trên thế giới và khu vực đã xảy ra nhiều trận thiên tai lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng, vượt mức lịch sử, gây thiệt hại rất nghiêm trọng về người và tài sản. Ở nước ta, thiên tai năm 2023 xảy ra cực đoan trên các vùng miền với 1.964 trận thiên tai (21/22 loại hình), đặc biệt là mưa lớn gây sạt lở đất, lũ quét, lũ, ngập lụt trên diện rộng và là năm bất thường khi số lượng bão, áp thấp nhiệt đới ít hơn rất nhiều so với trung bình nhiều năm và không có cơn bão nào đổ bộ vào đất liền. Thiên tai đã gây thiệt hại lớn về người, tài sản, cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của nhân dân; nhiều sự cố tai nạn trên biển, sập đổ công trình, sự cố hóa chất, độc, xạ, tràn dầu, hỏa hoạn, cháy nổ xảy ra nhiều hơn với mức độ nghiêm trọng so với năm trước. Theo thống kê của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai, tại Việt Nam trong năm 2023, thiên tai đã làm 1.129 người chết, mất tích, thiệt hại về kinh tế ước tính trên 9.324 tỷ đồng. Từ đầu năm 2024, thiên tai đã làm 14 người chết, mất tích, thiệt hại vật chất ước tính trên 399 tỷ đồng.

Năm 2023, các bộ, ngành, địa phương đã điều động 204.507 lượt người/23.132 lượt phương tiện ứng phó, xử lý hiệu quả 4.336 vụ, cứu được 3.968 người, 207 phương tiện; hướng dẫn, hỗ trợ di dời 962.933 người, 201.799 phương tiện từ nơi nguy hiểm về nơi an toàn; đã kêu gọi, kiểm đếm, hướng dẫn cho 328.227 tàu/1.608.015 lao động biết diễn biến, hướng di chuyển của bão, áp thấp nhiệt đới để chủ động phòng tránh; tổ chức xử lý các sự cố lớn như cháy chung cư mini tại Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội; cứu nạn các ngư dân trên 02 tàu cá Quảng Nam bị chìm, tàu cá Quảng Ngãi bị đâm va... cùng với đó, đã cung cấp kịp thời các bản tin dự báo khí tượng thủy văn, cảnh báo về các hiện tượng thời tiết nguy hiểm phục vụ công tác chỉ đạo, phòng tránh, giảm nhẹ rủi ro thiên tai và chủ động kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Các địa phương tổ chức lắp đặt bổ sung các trạm đo mưa tự động phục vụ công tác dự báo, cảnh báo thiên tai.

Trên địa bàn tỉnh Sơn La, trong năm 2023 xảy ra 16 đợt mưa lớn diện rộng; 05 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt, nhiều nơi trong tỉnh đã xuất hiện nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử. Thiên tai xảy ra đã gây thiệt hại về người, nhà ở, hoa màu, giao thông và các công trình thuỷ lợi. Ước tổng giá trị thiệt hại do thiên tai năm 2023 là trên 367 tỷ đồng.

Theo nhận định tình hình thiên tai và dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ tháng 7-9/2024, hiện tượng ENSO có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina. Số lượng bão và áp thấp nhiệt đới trên biển Đông xấp xỉ trung bình nhiều năm (khoảng 11-13 cơn trên biển Đông; 05-07 cơn đổ bộ vào đất liền), tập trung nhiều vào nửa cuối mùa mưa bão; lũ trên các sông từ Quảng Bình đến Khánh Hoà và các sông suối nhỏ Bắc Bộ ở mức BĐ2-3; nguy cơ ngập lụt tại các đô thị, thành phố lớn do mưa lớn cục bộ; lũ quét, sạt lở đất nguy cơ cao xuất hiện tại các tỉnh khu vực vùng núi.

Phát biểu kết luận Hội nghị, đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang yêu cầu trong năm 2024 các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Tham mưu kiện toàn tổ chức, hoạt động của Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự, Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự các Bộ, các cấp ở địa phương sau khi Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Phòng thủ dân sự ban hành; Bộ Quốc phòng phối hợp với các bộ, ngành xây dựng và hướng dẫn thi hành Luật Phòng thủ dân sự; tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng chống thiên tai. Tăng cường công tác thông tin, truyền thông để nâng cao nhận thức cho người dân ,đặc biệt trên mạng xã hội; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát,thường xuyên rà soát, điều chỉnh kịch bản phòng chống thiên để sát thực tế diễn biến; nâng cao chất lượng dự báo, đảm bảo chính xác, kịp thời; nâng cao năng lực điều hành của từng địa phương;  huy động nguồn lực xã hội hóa đầu tư khắc phục hậu quả thiên tai; đề nghị tổ chức quốc tế về phòng chống thiên tai tăng cường giúp trao đổi thông tin với các quốc gia, hỗ trợ Việt Nam về đào tạo chuyên môn, đầu tư cơ sở hạ tầng.

Lê Hồng