Trải qua 33 năm xây dựng và phát triển, ngành du lịch Sơn La đang từng bước khẳng định vai trò của một ngành kinh tế. Tỉnh xác định phát triển du lịch là khâu đột phá chiến lược trong cơ cấu chuyển dịch kinh tế, là giải pháp quan trọng để khai thác hiệu quả tiềm năng thiên nhiên, bản sắc văn hóa, con người và vị trí địa lý.

Tỉnh Sơn La đang nỗ lực thực hiện mục tiêu đưa du lịch Sơn La trở thành điểm đến an toàn, hấp dẫn vùng Tây Bắc; phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu trở thành một trong những khu du lịch hàng đầu của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ; xây dựng vùng lòng hồ thủy điện Sơn La trở thành Khu du lịch quốc gia, xây dựng tỉnh Sơn La trở thành trung tâm du lịch của vùng Tây Bắc. Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tác động lan tỏa đến nhiều ngành, lĩnh vực khác; tạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống cho người dân.

Khách du lịch tham quan tại Di tích lịch sử Nhà tù Sơn La.

Với sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành và sự tham gia trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp, người dân, du lịch Sơn La trong những năm gần đây đã có những bước phát triển đột phá: Hạ tầng được đầu tư; sản phẩm du lịch ngày càng phong phú, hấp dẫn; dịch vụ du lịch ngày càng chuyên nghiệp; hình ảnh Sơn La được lan tỏa sâu rộng. Từ những chủ trương, định hướng mang tính quyết sách như: Nghị quyết số 19-NQ/TU ngày 01/4 /2013 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Sơn La về phát triển du lịch đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Kết luận số 94-KL/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Sơn La (khóa XV) về phát triển du lịch Sơn La đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, ngành du lịch Sơn La đã có sự tăng trưởng và phát triển vượt bậc, từ việc chuyển biến về nhận thức, đến việc đầu tư hệ thống hạ tầng, chuyển dịch cơ cấu lao động; phát triển cơ sở vật chất dịch vụ như: các Khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng, các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch….

Các cấp, các ngành, địa phương quan tâm triển khai thực hiện Nghị quyết số 41/2022/NQ-HĐND ngày 31/8/2022 của HĐND tỉnh Sơn La quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022 - 2026. Nghị quyết này tập trung vào 4 nhóm chính sách chính, bao gồm hỗ trợ phát triển sản phẩm du lịch, xúc tiến quảng bá du lịch, hỗ trợ đầu tư và hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng. Thông qua đó, các cơ quan đơn vị, địa phương, các khu, điểm du lịch, bản du lịch cộng đồng và các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực du lịch thuộc đối tượng hỗ trợ của Nghị quyết kịp thời nắm bắt, chủ động đăng ký hưởng ứng các kế hoạch phát triển du lịch, các chương trình xúc tiến quảng bá; nghiên cứu, lựa chọn các nội dung chính sách hỗ trợ phù hợp với đơn vị và lập hồ sơ đề nghị hỗ trợ đảm bảo theo quy định, góp phần tạo động lực thúc đẩy phát triển các sản phẩm, dịch vụ du lịch, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, quảng bá, phát triển nguồn nhân lực du lịch… Việc triển khai thực hiện hiệu quả, quyết liệt các chính sách trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; Chương trình hỗ trợ giảm nghèo bền vững v.v…) cũng đã hỗ trợ tích cực, góp phần hiệu quả trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ phát triển du lịch.

Hoạt động thu hút đầu tư được đẩy mạnh, nhiều sản phẩm du lịch mới được hình thành và nâng cấp, đặc biệt là du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp sinh thái, du lịch lòng hồ Thủy điện Sơn La, kết nối với các sự kiện văn hóa đặc sắc. Hệ thống các khu, điểm du lịch ngày càng hoạt động chuyên nghiệp; chuyển đổi số được đẩy mạnh, ứng dụng công nghệ trong truyền thông, quảng bá, xúc tiến du lịch được tăng cường; nhiều cuộc thi du lịch được tổ chức trên nền tảng số, thu hút sự quan tâm, tham gia đông đảo từ cộng đồng và giới trẻ trong cả nước, góp phần nâng cao hình ảnh và nhận diện thương hiệu du lịch Sơn La. Các hoạt động này không chỉ tạo sân chơi hấp dẫn, sáng tạo mà còn giúp phát hiện nhiều ý tưởng, hình ảnh, sản phẩm mới mang đậm bản sắc Sơn La, phục vụ công tác tuyên truyền, quảng bá hiệu quả, hiện đại. Bên cạnh đó, tỉnh chú trọng việc tôn tạo, phục dựng các di tích, di sản văn hóa, các lễ hội; các sự kiện văn hóa - du lịch được tổ chức gắn với hoạt động xúc tiến quảng bá, các loại hình kinh doanh dịch vụ, các sản phẩm du lịch mới được phát triển, góp phần hình thành những khu, điểm du lịch, trở thành điểm đến nổi tiếng, hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước đến với Sơn La ngày càng tăng. Toàn tỉnh hiện có 641 cơ sở lưu trú, trong đó có 7 khách sạn đạt tiêu chuẩn 3 sao trở lên.

Các lễ hội truyền thống được phục dựng thu hút người dân và du khách trải nghiệm.

Công tác phối hợp tổ chức các hoạt động xúc tiến, quảng bá phát triển du lịch được triển khai thực hiện hiệu quả, cụ thể: Tỉnh tham gia tổ chức thực hiện chương trình Liên kết phát triển du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng với TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng; triển khai các hoạt động tăng cường liên kết, hợp tác phát triển du lịch với Hiệp hội du lịch các tỉnh như: Thanh Hóa, Hưng Yên, Quảng Ninh, Nghệ An và các tỉnh Tây Bắc mở rộng...tổ chức khảo sát, ký kết hợp tác và tổ chức khai trương nhiều tuyến du lịch nội địa, tuyến du lịch quốc tế. Đồng thời, duy trì quan hệ với 20 Đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam; đón tiếp, làm việc với các đoàn công tác đại sứ quán các nước thăm, làm việc tại Sơn La (Lào, Nhật, Trung Quốc, Úc, Phần Lan, Na Uy, Thụy Điển, Azerbaijian, Áo, Đan Mạch, Indonesia) đến tham dự các sự kiện lớn của tỉnh về xúc tiến, đầu tư, thương mại, văn hóa và du lịch; phối hợp với các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam tại nước ngoài (Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Nam Ninh - Côn Minh, Trung Quốc; Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Luông Pha Bang - Lào; Đại sứ quán Việt Nam tại Israel, Thổ Nhĩ Kỳ) hỗ trợ tỉnh trong việc tham dự các sự kiện nhằm quảng bá, giới thiệu văn hóa, du lịch và sản phẩm địa phương, tìm kiếm đối tác, thị trường tiêu thụ...

Với những giải pháp đồng bộ phát triển du lịch tỉnh Sơn La đã hoàn thành 2 mục tiêu lớn được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã hoàn thành và về đích trước 1 năm, đó là: Khu du lịch quốc gia Mộc Châu chính thức được công nhận theo quy định của Luật Du lịch (đây là Khu du lịch thứ 8 trong toàn quốc được công nhận và được Tổ chức giải thưởng du lịch Thế giới (World Travel Awards) bình chọn, vinh danh là “Điểm đến thiên nhiên khu vực hàng đầu Thế giới”); Vùng lòng hồ thủy điện Sơn La chính thức được đưa vào quy hoạch hệ thống du lịch quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại Quyết định 509/QĐ-TTg ngày 13/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Lượng khách du lịch đến với tỉnh tăng dần theo các năm, năm 2019 tỉnh Sơn La đón 2,5 triệu lượt khách; doanh thu từ du lịch đạt 1.900 tỷ đồng; năm 2024 Sơn La đón 4,9 triệu lượt khách, doanh thu từ du lịch đạt: 5.800 tỷ đồng; 6 tháng đầu năm 2025 Sơn La đón gần 3 triệu lượt khách, doanh thu ước đạt 3.500 tỷ đồng. Kết quả đó đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, khẳng định du lịch là ngành kinh tế quan trọng của tỉnh.

Như Thủy