Di tích lịch sử tập đoàn cứ điểm Nà Sản
12/01/2022
Tập đoàn cứ điểm Nà Sản - cao nguyên Nà Sản thuộc xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn. Đây là tập đoàn cứ điểm quân sự của thực dân Pháp Tây Bắc.
Tập đoàn cứ điểm Nà Sản được xây dựng chủ yếu trên địa phận xã Chiềng Mung, phân bố trên diện tích 10 km2 được bao quanh bởi hai dãy núi Pú Hồng và Bản Vạy. Tập đoàn này được xây dựng theo mô hình như một vòng cung khép kín, có 17 cứ điểm liên hoàn. Phía bà các cụm Pú Cát, Pú Hồng, Nà Si; phía nam có cụm núi Na Sam, Bản Cườm, bản Vạy, Cừ Nhừm. Ở giữa là khu trung tâm có sở chỉ huy, sân bay vận tải, hệ thống kho chứa lương thực, vũ khí...
Sân bay vận tải có chiều dài 1.100 m đầu của sân bay được nối liền với sở chỉ huy trung tâm liên lạc điều hành các cuộc hành quân các cứ điểm. Các cứ điểm trong sân bay được điều hành kiên cố như: các đường chiến hào thường nối liền với giao thông hào cơ động trong từng cứ điểm, được bảo vệ bằng những vòng dây thép gai dày đặc, gắn liền với trận địa pháo 105 mm, bố trí theo hình tam giác…
Chiến dịch Tây Bắc bắt đầu từ ngày 01-10-1952 và kết thúc vào ngày 10-12-1952. Sau 3 đợt tiến công quyết liệt của quân và dân ta nên chiến dịch nhanh chóng kết thúc sớm so với dự kiến ban đầu là 4 tháng. Ta đã tiêu diệt được nhiều quân địch và thu nhiều vũ khí, đạn dược, địch phải rút về co cụm ở tập đoàn cứ điểm Nà Sản. Trước thể bị động cô lập hoàn toàn, chúng biết khả năng không thể tồn tại trên mảnh đất này, nên đã bí mật tháo chạy bằng đường hàng không. Chiến dịch Tây Bắc đã kết thúc thắng lợi hoàn toàn.
Tập đoàn cứ điểm Nà Sản là chứng tích của những năm tháng oanh liệt của quân và dân ta chống thực dân Pháp tại chiến trường Tây Bắc, là dấu ấn cho sự thất bại thảm hại của thực dân Pháp.
Tập đoàn cứ điểm Nà Sản được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia vào ngày 24-1-1998.
Nguồn theo Địa chí Sơn La xuất bản năm 2020