Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh Sơn La hiện có 12 đơn vị hành chính (trong đó có 01 thành phố, 11 huyện); về hệ thống đô thị có 11 đô thị, gồm 01 đô thị loại II (thành phố Sơn La), 02 đô thị loại IV (thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn và đô thị Mộc Châu, huyện Mộc Châu), 08 đô thị loại V, riêng trên địa bàn huyện Vân Hồ chưa có đô thị được cấp có thẩm quyền công nhận. Tỷ lệ đô thị hóa toàn tỉnh đến năm 2023 là 18,02%. Việc hình thành và phát triển hệ thống đô thị trên địa bàn tỉnh Sơn La được thực hiện theo đúng các quy hoạch chung xây dựng, có kế hoạch triển khai thực hiện. Phát triển đô thị đã hình thành mạng lưới đô thị phân bố tương đối đồng đều. Không gian đô thị được mở rộng, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm theo hướng đồng bộ, đã và đang từng bước cung cấp chất lượng cuộc sống cao cho người dân đô thị. Đô thị hóa và phát triển đô thị trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tỷ lệ GRDP của hệ thống đô thị (tính đến năm 2020) khoảng 49,5% (số liệu rà soát theo Quy hoạch tỉnh Sơn La), ngày càng khẳng định vai trò, vị thế của đô thị trong phát triển kinh tế cũng như cải thiện cuộc sống cộng đồng. 

Với quan điểm, phát triển đô thị phù hợp với hệ thống đô thị quốc gia, phù hợp với sự phân bố của các vùng kinh tế trong tỉnh, phù hợp với cấu trúc chiến lược tổng thể kinh tế xã hội an ninh quốc phòng; nhằm khai thác tối đa các động lực phát triển, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; phát triển hệ thống đô thị có trọng điểm, nâng cấp đô thị theo hướng phát triển theo chiều sâu, gia tăng tiện ích, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và bản sắc đô thị; xây dựng mô hình phát triển đô thị tỉnh Sơn La hướng tới tiêu chí đô thị bền vững thông minh, đô thị xanh thích ứng với biến đổi khí hậu; thực hiện phát triển đô thị và nông thôn đồng bộ, giải quyết khắc phục các định hướng còn thiếu, còn yếu của đô thị; xây dựng đồng bộ cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, kết hợp chặt chẽ với việc bảo đảm an ninh, quốc phòng và an toàn xã hội… Mục tiêu tới năm 2025, tỷ lệ đô thị hóa đạt 20,6%, hệ thống đô thị phát triển gồm 16 đô thị (01 đô thị loại II, 02 đô thị loại IV, 13 đô thị loại V); đến năm 2030,  tỷ lệ đô thị hóa đạt 25,8%, hệ thống đô thị phát triển gồm 17 đô thị (01 đô thị loại II, 06 đô thị loại IV, 10 đô thị loại V) và xây dựng các nhóm chỉ tiêu thống kê phát triển đô thị khác phấn đấu đáp ứng nhu cầu thực tế phát triển đô thị. Chương trình cũng đã xác định các đề án trọng tâm để từng bước thực hiện phát triển bền vững đô thị; nguồn lực và danh mục các dự án tập trung đầu tư phát triển đô thị… Bên cạnh đó, hiện nay, tỉnh Sơn La đang tập trung triển khai tổ chức lập 08 Chương trình phát triển đô thị của từng đô thị theo quy định (gồm: thành phố Sơn La; đô thị Mộc Châu; thị trấn Sông Mã, huyện Sông Mã; thị trấn Phù Yên, huyện Phù Yên; thị trấn Yên Châu, huyện Yên Châu; thị trấn Thuận Châu, huyện Thuận Châu; khu vực dự kiến thành lập thị trấn Quỳnh Nhai, huyện Quỳnh Nhai; khu vực dự kiến thành lập thị trấn Vân Hồ, huyện Vân Hồ). Hiện đang tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ có liên quan để thực hiện nâng loại đô thị, hoàn thành việc xây dựng, trình hồ sơ Đề án sắp xếp đơn vị hành chính, thành lập, mở rộng, nâng cấp đơn vị hành chính đô thị trên địa bàn tỉnh, trình cấp có thẩm quyền quyết định.

Trong thời gian tới, tỉnh Sơn La sẽ tập trung triển khai Chương trình phát triển đô thị tỉnh Sơn La đến năm 2030; sắp xếp hệ thống đô thị, tập trung phát triển đô thị tạo sức hút lớn làm đầu kéo phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng tỉnh Sơn La; đẩy nhanh tốc độ và nâng cao chất lượng đô thị hóa, phát triển đô thị bền vững, thông minh, tăng trưởng xanh, ứng phó biến đổi khí hậu, giàu bản sắc văn hóa; phát triển hệ thống đô thị và nông thôn gắn kết chặt chẽ với phát triển của từng vùng, từng địa phương; có tính chất, chức năng, bản sắc nổi bật; bảo đảm phát triển bền vững; từng bước xây dựng hoàn chỉnh mạng lưới đô thị tỉnh Sơn La có hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại, thông minh, có môi trường và chất lượng sống tốt, có nền kiến trúc đô thị tiên tiến, giàu bản sắc, có tính cạnh tranh cao trong phát triển kinh tế - xã hội của vùng Trung du và miền núi phía Bắc và cả nước.

Lường Thu Thủy