Ảnh: VGP/Thúy Hà

Chiều tối ngày 13/5, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Lễ tiếp nhận và công bố bộ Atlas bản đồ thế giới của Philipe Vandemaelen xuất bản năm 1827, trong đó có tấm bản đồ Partie de la Cochinechine có giá trị quan trọng khẳng định chủ quyền Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son cho biết, trong bộ tài liệu này có rất nhiều bản đồ ghi lại một cách khách quan lịch sử từ những năm đầu thế kỷ 19 bằng những công nghệ hiện đại nhất của thời kỳ đó, đã khẳng định được chính xác về vị trí, địa điểm của các vùng miền trên thế giới, trong đó có khu vực châu Á, khu vực Đông Nam Á, đặc biệt trong đó có ghi lại những tọa độ khẳng định vị trí của Việt Nam, nhất là khẳng định vị trí của 2 quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa thuộc chủ quyền của nước Việt Nam trước đây và hiện nay là nước CHXHCN Việt Nam.

Trước đó, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó chủ tịch Hội khoa học lịch sử Việt Nam, đã sang châu Âu nghiên cứu và đánh giá toàn bộ về tài liệu này.

Năm 1827, Philipe Vandermaelen (1795-1869) - nhà địa lý học kiệt xuất, thành viên Hội Địa lý Paris, xuất bản bộ Atlas thế giới gồm 6 tập với 7 bản đồ chung của 5 châu lục, 381 bản đồ chi tiết, 40 trang thống kê và nhiều thông tin về địa lý, tự nhiên, chính trị, khoáng sản.

Bản đồ các nước châu Á gồm 111 tấm, được xếp chủ yếu trong tập 2 của bộ Atlas. Việt Nam khi đó được giới thiệu thông qua các tấm bản đồ số 97, 105, 106, 110. Partie de la Cochinchine là tờ số 106, vẽ đường bờ biển miền Trung từ vĩ tuyến 12 đến vĩ tuyến 16. Phía ngoài khơi, Paracels (Hoàng Sa) được vẽ khá chi tiết và chuẩn xác trong khoảng vĩ độ từ 16 đến 17 và kinh độ từ 109 đến 111.

Quần đảo Paracels (Hoàng Sa) trong bản đồ có các đảo Pattles, Duncan ở phía Tây; Tree và Lincoln, Rocher au desus de l'eau (Bãi đá ngầm) ở phía Đông và Triton ở phía Tây Nam, ngay dưới vĩ độ 16; Investigateur ở sâu xuống phía Nam khoảng vĩ độ 14,5. Bên cạnh khu vực được xác định là Paracels, bản đồ có một bản giới thiệu tóm tắt về Đế chế An Nam.

Tiếp liền là Partie de la Conchinchine ở phía trên là tấm số 89 mang tên Parite de la chine trong khoảng vĩ độ 18 đến 21 và kinh độ 106 đến 114 vẽ khu vực Quảng Đông và Hải Nam, cho biết biên giới cực nam của Trung Quốc chưa đến vĩ độ 18.

Tất cả các bản đồ của Trung Quốc từ thập kỷ đầu thế kỷ 20 trở về trước cũng hoàn toàn thống nhất với bản đồ phương Tây, không hề vẽ lãnh thổ cực Nam của Trung Quốc vượt xuống dưới vĩ độ 18. Điều này không chỉ phản ánh tính khách quan, chuẩn xác của bộ Atlas, mà còn góp phần làm tăng thêm giá trị làm minh chứng chủ quyền của Việt Nam ở Paracels đã thể hiện trong Partie de la Conchinchine.

Bắt đầu từ thế kỷ 16 đã có một số bản đồ phương Tây vẽ khu vực Đông Ấn có đánh dấu địa danh Paracels (Hoàng Sa) ở giữa Biển Đông và khu vực bờ biển phía Tây Paracels (bờ biển miền Trung VIệt Nam) được đánh dấu là Costa de Paracels (bờ biển Hoàng Sa).

Bước sang thế kỷ 17 và nhất là thế kỷ 18, nhiều bản đồ đã thể hiện rõ ràng hơn vị trí, đặc điểm địa lý và mối quan hệ chủ quyền của Paracels với khu vực Đàng Trong, tuy vậy hầu hết các bản đồ này vẫn xếp Paracels vào chung khu vực Đông Ấn.

Phải đến đầu thế kỷ 19, khi Vương triều Nguyễn được thành lập với sự khẳng định chủ quyền của Việt Nam một cách đầy đủ, thật sự theo đúng nguyên tắc thụ đắc lãnh thổ được phương Tây thừa nhận và ngợi ca, bản đồ phương Tây mới chính thức xác nhận Paracels nằm trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và thuộc về nước Việt Nam.

Tấm bản đồ thể hiện lãnh thổ cực Nam của Trung Quốc không vượt xuống dưới vĩ độ 18 - Ảnh: VGP/Thúy Hà

Partie de la Cochinchine là bản đồ đầu tiên đã vẽ một cách tuyệt đối chính xác vị trí (kinh độ, vĩ độ), đặc điểm địa lý, tên gọi phương Tây của các đảo lớn nhất và quan trọng nhất trong quần đảo Hoàng Sa.

Bản đồ đặt trong khu vực Conchinchine là một bộ phận hữu cơ không thể tách rời của Đế chế An Nam, minh chứng một cách rõ ràng và chuẩn xác chủ quyền của Việt Nam ở Paracels đã được quốc tế ghi nhận.

Bộ Atlas là tài liệu vô giá không chỉ giúp nâng cao giá trị khoa học chuẩn mực của công cuộc tuyên truyền giáo dục về chủ quyền biển đảo, mà còn là một bằng chứng hùng hồn, đích thực, hiệu quả và có giá trị pháp lý quốc tế cao cho công cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam.

Việc tiếp nhận và công bố bộ Atlas này là một trong những hoạt động thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc sưu tầm, thẩm định cũng như tuyên truyền, quảng bá tư liệu lịch sử khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam được khẳng định từ ngàn xưa.

Cũng trong thời gian qua, đã có rất nhiều tổ chức, cá nhân trong nước và kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế đóng góp rất nhiều những tư liệu xác đáng, góp phần để chúng ta củng cố thêm niềm tin và khẳng định chủ quyền biên giới biển đảo của Việt Nam.

Thời gian tới, trong khuôn khổ chức năng, nhiệm vụ, Bộ TTTT sẽ tiếp tục đẩy nhanh, sưu tầm, thẩm định, công bố các tài liệu, bản đồ, ấn phẩm liên quan đến chủ quyền biển đảo Việt Nam phục vụ công tác tuyên truyền trong nước và quốc tế về chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.