Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình tại cuộc họp báo.

Bộ Ngoại giao đã mời Đại tá Ngô Ngọc Thu, Phó Tư lệnh, tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam và ông Hà Lê, Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư (Bộ NNPTNT) tham dự và trả lời các câu hỏi của phóng viên.

Thông báo về tình hình Biển Đông, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình cho biết, những ngày qua, trong khi giàn khoan Hải Dương 981 cùng một số lượng lớn tàu hộ tống và máy bay của Trung Quốc vẫn đang hoạt động trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, phía Trung Quốc lại có thêm một loạt các hoạt động khiến cho tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến căng thẳng và phức tạp hơn.

Chiều 18/6, Cục Hải sự Trung Quốc ra Thông báo hàng hải số 14047 thông báo giàn khoan Nam Hải-09 dịch chuyển từ vị trí có tọa độ 17⁰38' vĩ Bắc-110^o12,3' kinh Đông đến vị trí có tọa độ 17^o14,1' vĩ Bắc-109^o31' kinh Đông từ ngày 18-20/6. Vào lúc 13h00 ngày 21/6, cơ quan chức năng Việt Nam đã phát hiện giàn khoan Nam Hải-09 đã được di chuyển đến khu vực như phía Trung Quốc thông báo.

Ngày 24/6, Cục Hải sự Trung Quốc tiếp tục đăng Thông báo hàng hải số 14050 thông báo tàu khảo sát thăm dò vật lý địa cầu Hai Yang Shi You 719 sẽ hoạt động ở Biển Đông từ ngày 23/6 đến 20/8/2014.

Khu vực mà giàn khoan Nam Hải-09 và tàu khảo sát thăm dò vật lý địa cầu 719 hoạt động thuộc vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ chưa được phân định giữa Việt Nam và Trung Quốc. Theo luật pháp và thực tiễn quốc tế, không bên nào được đơn phương hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí ở vùng biển chồng lấn chưa được phân định. Đáng chú ý là hành động này của Trung Quốc diễn ra ngay sau khi Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì sang Việt Nam, khiến dư luận quốc tế và Việt Nam hết sức lo ngại. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc không có hành động làm phức tạp thêm tình hình, tạo không khí thuận lợi cho tiến trình đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ giữa hai nước.

Bên cạnh đó, trong thời gian qua, Trung Quốc còn tiến hành một loạt các hoạt động như phát hành 'Bản đồ địa hình Trung Quốc' và 'Bản đồ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa' khổ dọc trong đó thể hiện 'đường lưỡi bò' bao trùm gần như toàn bộ Biển Đông; đưa 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam vào hệ thống đăng ký quyền sử dụng đất mới của Trung Quốc; khởi công xây dựng dự án trường học và hoàn thiện dự án nhà ở công cộng trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam; tiếp tục mở rộng, xây dựng và thay đổi nguyên trạng trái phép trên một số điểm tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà Trung Quốc sử dụng vũ lực chiếm đóng trái phép tháng 3/1988.

Theo ông Lê Hải Bình, Việt Nam đã nhiều lần khẳng định về lập trường của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việt Nam kiên quyết phản đối và yêu cầu phía Trung Quốc chấm dứt ngay các hoạt động sai trái nêu trên, tôn trọng luật pháp quốc tế, nghiêm túc tuân thủ Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và không có những hành động tương tự trong thời gian tới.

Đặc biệt nghiêm trọng là vào lúc 9h20 sáng ngày 23/6, tàu Kiểm ngư 951 của Việt Nam đang thực thi pháp luật tại vị trí có tọa độ 15⁰29'30'' vĩ Bắc-111^o23'32'' kinh Đông trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lụa địa của Việt Nam đã bị một số tàu Trung Quốc vây ép và đâm húc gây thiệt hại nặng. Đáng chú ý, vị trí này cách giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc rất xa, tới 11,5 hải lý.

Theo ông Lê Hải Bình, đây là hành động hết sức nghiêm trọng, xâm phạm sâu vào vùng biển Việt Nam, đe dọa tính mạng của người và tàu thực thi pháp luật của Việt Nam đang hoạt động bình thường trong vùng biển Việt Nam. Càng nguy hiểm hơn, hoạt động này đã gây cản trở cho tự do, an ninh và an toàn hàng hải, vi phạm Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, đi ngược lại tinh thần Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).